KOLESTEROL

Kolesterol Nedir?

Kolesterol ve trigliseritler, insan vücudunda yer alan ve yaşam için gerekli yağ türleridir. Kolesterol, hücre zarlarının temel taşıdır ve birçok hormonun yapısında bulunur. Karaciğerde üretimi olurken aynı zamanda et, süt, süt ürünleri ve hayvansal kaynaklı besinlerde de bulunur. Kolesterol suda çözünme özelliğine sahip değildir; bu nedenle vücutta taşınması, yüksek yoğunluklu (HDL) ve düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) ile olmaktadır. HDL kolesterolün dokulara taşınmasını, LDL ise kan dolaşımında yer alan kolesterolün taşınmasında rol alır. HDL kolesterol yüksekliği dokulara kolesterolün taşındığını ve damarlarda azaldığını gösterdiğinden iyi kolesterol olarak bilinir. LDL kolesterol yüksekliği ise kanda kolesterolün yüksek olduğu anlamına geldiğinden kötü kolesterol olarak tanımlanır. Trigliseritler ise yağ hücrelerinde depolanır ve gerekli olduğunda enerji üretiminde kullanılır.

Yüksek Kolesterol Nedir?

Kanda bulunan total kolesterol düzeyleri, kalp rahatsızlık riski olmayan bireylerde 200- 240 mg/dl üzeri olması yüksek kolesterol olarak değerlendirilir. Ayrıca LDL düzeylerinin 130 mg/dl üzeri olması da kötü kolesterol yüksekliği anlamına gelir. Trigliserid düzeyleri ise 150 mg/dl den düşük olması normal olarak değerlendirilir. Ancak yüksek kolesterolün başka risk faktörleri ile birlikte değerlendirilmesi önemlidir. Bu nedenle uzman hekim tarafından değerlendirilmesi yapılmalıdır.

Yüksek Kolesterol Nedenleri Nelerdir?

• Yüksek kolesterole yol açan pek çok farklı etken bulunur.
• Bunların başlıcaları şu şekilde listelenebilir:
• Obezite
• Kötü beslenme alışkanlıkları
• Sedanter (hareketsiz) yaşam tarzı
• Sigara/tütün kullanımı
• Genetik faktörler
• Diabetes Mellitus (Şeker Hastalığı)

Yüksek Kolesterolün Vücuda Etkisi Nedir?

Vücudun en önemli mekanizması dengedir ve kanda bulunan lipitlerin yüksek düzeyde bulunması, atardamarlarda birikim oluşturarak, kan akışını engeller; damar tıkanıklığına neden olur. Ateroskleroz (damar sertliği), yüksek kolesterol, yüksek tansiyon, obezite, şeker hastalığı gibi birçok durumdan etkilenir ve kalbi besleyen koroner damarların tıkanmasına ve sonrasında kalp krizi gibi önemli sağlık sorunlarına neden olabilir.

Kolesterol Nasıl Düşürülür?

• Doymuş yağdan zengin beslenme, hareketsiz yaşam tarzı, obezite ve stresli ortam, kan lipid profili ile doğrudan ilişkilidir. Ayrıca genetik faktörler de yüksek kolesterol ve trigliserid sebepleri arasında yer alır. Bu nedenle yüksek kolesterol seviyelerini kontrol etmenin en basit yöntemi, yaşam tarzını değiştirmektir. Kan yağ seviyelerini kontrol etmek için önemli ipuçlarının bazıları şunlardır:
• Doymuş (trans) yağdan zengin besinler ile işlenmiş gıdalar, kan kolesterol seviyesini artırır. Bu yağ türünün diyetten çıkarılması önerilir.
• Omega 3 yağ asitlerinden zengin yağlı balıkları haftada en az 2 defa olmak üzere diyete eklenmelidir.
• Antioksidandan zengin meyve ve sebze tüketimi arttırılmalıdır.
• Gıdaları pişirme yöntemi en az gıdalar kadar önemlidir. Kızartma yerine, buğulama, fırında veya ızgarada pişirme metotlarını kullanılmalıdır.
• Lif bakımından zengin yulaf ezmesi, mercimek gibi besinler kolesterole bağlanma ve hızlı atılımını sağlamaktadır. Bu nedenle öğünlere eklenmelidir.
• Sedanter yaşam tarzından kaçınılmalı ve doktora danışarak düzenli egzersiz yapılmalıdır. Egzersiz aynı zamanda HDL adı verilen iyi kolesterolün yükselmesini sağlar.
• Sigara ve tütün ürünlerini kullanımından kaçınılmalıdır.
• Stresli ortamlardan uzak durulmalıdır.
• Kolesterol yüksekliği ciddi komplikasyonlara neden olabilmekte bu nedenle yakın takip gerektirmektedir. Süreç içerisinde kolesterolü düşürmek için gerekli yaşam değişikliği uygulamaları yapılmalı, beslenme ve diyet kontrolü programları uygulanmalı ve hekim önerilerine uyulmalıdır.
• Kolesterol ve trigliseritler vücut için gerekli maddelerdir. Ancak kanda yüksek seviyelerde bulunması, atardamarlar içinde birikerek, kan akışını engeller ve kardiyovasküler hastalık riski oluşturabilir.
• Aynı zamanda düşük yağ içerikli diyetler ile kilo kontrolüne de faydası vardır. Böylelikle kardiyovasküler hastalık risklerinin azaltılması desteklenir.