UYKU

Uyku, hem bedensel dinlenmeyi sağlayan hem de zihinsel fonksiyonların da yenilendiği bir dönemdir. Düzenli, yeterli ve kaliteli uyku, yaşam kalitemizi, beden ve ruh sağlığımızı olumlu etkileyen bir süreçtir. Uykunun gün içindeki düzeni ve ritmi, kişiden kişiye değişerek, kişinin biyolojik saati tarafından oluşturulmaktadır.

Uyku nasıl oluşur? Uykunun gerçekleşmesinde beynin çeşitli bölümlerinin önemli rolleri vardır. Hipotalamus, gözlerden gelen ışığı algılar ve uyku/uyanıklık döngüsünü ayarlar. Yine hipotalamus ile iletişim kuran beyin sapı da özellikle REM uykusunda görev alır. Beyin sapı ayrıca uyku esnasında kaslarımızı rahatlatarak uyku pozisyonunu sürdürmemizi sağlar. Tüm yapılar uyuyacağınız zaman devreye girer ve uykuya geçişi, uykunun sürdürülmesini ve tabii ki rüyalarla ilgili görevleri üstlenir. Çoğumuz hatırlamasak ta, ortalama olarak her gece yaklaşık iki saatimizi rüya görerek geçiririz.

UYKU SORUNLARI

• Uykusuzluk (insomni), süresine göre 3 kısma ayrılır; uykusuzluk yakınması bir haftadan uzun sürmediyse akut ya da geçici, bu süre bir hafta ile üç ay arasında ise subakut, uykusuzluk yakınması üç aydan fazla ise kronik uykusuzluktan bahsedebiliriz.
• Uykusuzluk problemi, uyku düzenindeki bozukluklar insan sağlığını bağışıklık sisteminden, kalp sağlığına, kan şekeri düzeyinden beyin fonksiyonlarına kadar olumsuz etkileyebilir.
• Küçük bir uyku kaybının bile bağışıklık fonksiyonunu bozduğu gösterilmiştir.
• Uykusuzluk probleminin oluşmasında birçok neden vardır. Yaş ilerledikçe uyku uyumama şikayetinde, uykusuzluk yakınmasında artış görülebilir. Depresyon, alkol ve diğer maddelerin kötüye kullanımı, psikolojik etmenler, anksiyete, stres, uyku öncesinde aşırı yeme içme, uykuya uygun bir alanda yatmama (yatak, çok ışıklı, sesli bir ortam), uykusuzluğun yaygın nedenleri arasındadır.
• Akut veya kronik herhangi bir uyku bozukluğu hastalığı bulunanların bu konuda hekimlerine danışmaları ve hekimlerinin önerileri doğrultusunda tedavi planlarına sadık kalmaları oldukça önemlidir. Aksi takdirde bu kişilerde uyku problemleri sürekli olarak devam edeceğinden bağışıklık sistemi olumsuz etkilenir, uykusuzluğa bağlı yukarıda belirtilen hastalıklara yatkınlık önemli ölçüde artar. Bu hastalıkların tedavi edilmesi ile birlikte uykusuzluğun zararları önlenebilir.

KALİTELİ VE SAĞLIKLI UYKU

• Uykusuzluk şikayetinde öncelikle uykusuzluğun nedenine, kökenine inmek fayda sağlayacaktır.
• Akşam saat 19.00 sonrası yemek yenmemeli, uyku öncesi çay ve kahve gibi uyarıcılardan uzak durulmalıdır.
• Uyku esnasında ideal oda sıcaklığı 21-22 derece olmalıdır.
• Cep telefonu, iPad, bilgisayar, televizyon gibi elektronik eşyalar yatak odasında bulunmamalıdır.
• Uyurken gece lambası kullanılmamalıdır. Uyku sırasında salgılanan melatonin, yani uyku hormonunun salınımı için odanın karanlık olması önemlidir.